Natuurlijk anders doen

Leren van 3,8 miljard jaar aan natuurlijke intelligentie

Waarom dit programma

Hoe bouwen we een economie die – net als de natuur – leven voedt en laat floreren? Hoe herstellen we natuurlijke systemen en ontwerpen we menselijke structuren die meebewegen en meegroeien met het web van het leven? 

We leven in een tijd waarin de grenzen van ons huidige systeem pijnlijk zichtbaar zijn: klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, een economie die kraakt, en een samenleving die snakt naar verbinding en betekenis. Maar juist hierin schuilt een enorme kans: om werken, samenleven en ondernemen opnieuw vorm te geven. Voedend en verbindend in plaats van uitputtend en verdelend.

Leven schept de voorwaarden voor meer leven. De natuur heeft 3,8 miljard jaar lang geëxperimenteerd met strategieën om te overleven en te bloeien. Deze masterclass onderzoekt wat we daarvan kunnen leren voor de transitie naar een nieuwe economie. 

We doen dat in drie lagen:

  1. De paradox van onze tijd
    We behandelen economische “wetten” alsof ze natuurwetten zijn - onveranderlijk en absoluut. Maar de natuur werkt cyclisch, voedend en overvloedig. Wat betekent dat voor onze economie?
  2. De natuurlijke connectie
    We zijn van deelnemer in het web van het leven veranderd in toeschouwer of zelfs uitbuiter. Hoe vinden we onze weg terug – niet als heerser, maar als onderdeel van het ecosysteem?
  3. Natuurlijke intelligentie als kompas: Wat gebeurt er als we de strategieën van bossen, myceliumnetwerken en ecosystemen vertalen naar organisaties en economie? De natuur biedt ons een rijkdom aan organisatie- en ontwerpprincipes voor regeneratief succes.

Voor wie

Dit programma is voor iedereen die voelt dat het tijd is voor een ander, natuurlijk perspectief op veranderen, organiseren, economie en mens-zijn en die wil leren van 3.8 miljard jaar aan geteste en bewezen effectieve natuurlijke strategieën.

  • Voor iedereen die het liefst de hele dag buiten is, in plaats van binnen achter een computer zit.
  • Voor hooptimisten die hun potentieel willen inzetten voor een levensbekrachtigende toekomst.
  • Voor veranderaars die een nieuw verhaal willen ontdekken in en mét de natuur.
  • Voor nieuwsgierigen die de natuur op een andere manier willen zien en waarderen, en willen ontdekken hoe we een nieuwe economie kunnen laten ontstaan in lijn met natuurlijke principes. 
  • Voor (groene) professionals uit bedrijfsleven, NGO’s, ondernemerschap, investeringen of beleid, die hun werk willen voeden met 3,8 miljard jaar ecologische wijsheid.
  • Voor iedereen die zoekt naar een netwerk van inspirerende gelijkgestemden.
  • Voor mensen die willen bouwen aan een maatschappij en economie die condities creëert die goed zijn voor al het leven.

Wat levert het op

  1. Ontdekken – nieuwe inspiratie
    Leer natuurgeïnspireerde principes kennen en ontdek hoe regeneratief denken waarde creëert voor mens, maatschappij en planeet.
  2. Verbinden – een groeiend netwerk
    Word deel van een gemeenschap van changemakers, bouw duurzame relaties en werk samen aan systeemverandering.
  3. Integreren – van inzicht naar actieGa naar huis met concrete tools en strategieën voor werk en organisatie. Ontwikkel leiderschap dat empathisch, toekomstbestendig en dienend is aan leven en samenleven.

Hoe werken we?

We werken vooral buiten, met hoofd, hart en handen. Als deelnemer ben je ook deelgever: jouw inbreng en ervaringen maken wezenlijk deel uit van het leerproces. Onze docenten zijn katalysatoren die verhalen, modellen, tools en oefeningen aanbieden. Het echte werk zit in het voortdurend vernieuwen van ons denken en handelen, en in het samen ontdekken van nieuwe mogelijkheden voor onszelf, onze organisaties en de wereld.

De inhoud

In tien dagdelen dagdelen verkennen we de bouwstenen voor een natuurlijke economie: 

  • Systeemdenken: Leren kijken naar patronen, voorbij alleen de symptomen: van afval naar kringlopen, van eindeloze groei naar genoeg. Stilstaan bij wat het werkelijk betekent onderdeel van een levend systeem te zijn.
  • Regeneratieve Economie: Een economie die actief bijdraagt aan herstel en bloei, en niet alleen schade probeert te voorkomen.
  • Transitiekunde: Hoe veranderen natuurlijke systemen? Inzicht in de adaptieve cyclus: groeien, loslaten, vernieuwen – en wat dit betekent voor veerkrachtige verandering.
  • BiomimicryPraktische vertaling van natuurlijke strategieën naar menselijke systemen: wat kunnen we leren van organismen en ecosystemen om regeneratieve producten, processen, organisaties en systemen te ontwikkelen. 
  • Ecologisch Organiseren: Van hiërarchische piramides naar levende netwerken. We onderzoeken hoe organisaties kunnen functioneren als ecosystemen: zelfregulerend, adaptief en regeneratief. 

We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. De natuur heeft met 3.8 miljard jaar aan evolutionaire wijsheid al alle antwoorden - we moeten alleen de juiste vragen leren stellen.

Dag 0: Landen - 14 oktober

Met Saskia van den Muijsenberg

We verwelkomen je vanaf 17:00 op De Groene Afslag met een informeel diner. Je leert de andere deelnemers kennen en maakt kennis met de plek waar we samen zullen werken. In de avond openen we de gezamenlijke ruimte: wat breng je mee, wat hoop je te ontvangen, en wat wil je bijdragen? Wat is jouw relatie met (de rest van) de natuur? Een zachte landing in het veld van verandering. Je overnacht in het nieuwe hotel bij De Groene Afslag.

Dag 1: Systeemdenken en onze rol in het grotere geheel - 15 oktober

Met Ruben Jacobs & Saskia van den Muijsenberg

We beginnen met een stevige wandeling over de Utrechtse Heuvelrug, dwars door verschillende landschappen, en onderzoeken… onderliggende patronen, voorbij symptomen. Niet: "hoe maken we minder afval?" maar "hoe creëren we continue kringlopen?" Niet: "hoe groeien we duurzamer?" maar "wanneer is genoeg genoeg?". De aarde is geen decor, maar een dynamisch geheel waar mens, natuur en techniek samenleven. We ontwaken uit het mens-centrische wereldbeeld en ontdekken onze rol als onderdeel van het web van het leven. Wij zijn ook natuur. Wat betekent dat eigenlijk? Wat betekent het werkelijk om onderdeel van de rest van de natuur te zijn? Via ecofilosofie, kunst en ervaringsgerichte waarnemingen leren we voorbij onze mentale modellen kijken. We sluiten af met een groepsdialoog over persoonlijke verhalen en de menselijke disconnectie.

Dag 2: Regeneratieve economie & Transitiekunde - 27 oktober

Met Shinta Oosterwaal & Saskia van den Muijsenberg.

Voorbij de circulaire economie ligt de regeneratieve economie - een systeem dat niet alleen 'geen schade' aanricht, maar actief bijdraagt aan het herstel en de bloei van ecologische en sociale systemen. We onderzoeken hoe we het potentieel, dat voortkomt uit crises, kunnen benutten om onze economie én onze rol als ontwerpers, planners, bouwers en burgers te transformeren. Praktische toepassing: hoe vergroten we de veerkracht van onszelf, onze organisaties en onze economie? Reflectieve oefening: verbeelding, verbinding en integratie van inzichten.

Dag 3: Biomimicry, leren ván de natuur - 4 november

Met Christiaan Uittenbosch & Saskia van den Muijsenberg

We beginnen de dag met anders kijken naar en anders waarderen van natuur. De natuur als model, mentor en maatstaf. Verwondering troef: Hoe organiseert een mierenkolonie zich zonder top-down management? Hoe creëert een bos overvloed zonder uitputting? Hoe creëren paddenstoelen gunstige condities voor hun nageslacht? Wat zijn de belangrijkste criteria voor duurzame relaties? We verrijken onze buiten ervaring met raamwerken en tools als de Life’s Principles van Biomimicry 3.8: universele strategieën die levende systemen al 3.8 miljard jaar lang hanteren. Hoe zouden onze producten, processen en systemen eruitzien als we die in navolging van het leven zouden ontwerpen? Je krijgt voorbeelden van succesvolle biomimicry innovaties, zowel voor technische als sociale vraagstukken en gaat daarna zelf actief aan de slag met herontwerp voor je eigen werkcontext, gebaseerd op inspiratie uit de natuur.

Je overnacht in het hotel bij De Groene Afslag.

Dag 4: Ecologisch organiseren & een nieuw verhaal - 5 november

Met Saskia van den Muijsenberg

Van hiërarchische piramides naar levende netwerken: we onderzoeken hoe organisaties kunnen functioneren als ecosystemen – zelfregulerend, adaptief en regeneratief. Dat vraagt niet alleen om nieuwe structuren, maar ook om een innerlijke verschuiving: van denken in problemen en oplossingen naar kijken naar capaciteit en potentie. Hoe meer we ons bewust worden van onze aannames en denkpatronen, en hoe die onze perceptie en ons werk beperken, hoe vrijer we worden om te handelen vanuit wie we werkelijk zijn en ons in te zetten voor wat ons na aan het hart ligt.

We beginnen de dag vroeg, in de stilte van de ontwakende natuur. Wandelend en waarnemend oefenen we in aanwezig zijn en luisteren. Vanuit deze verbinding onderzoeken we wat het betekent om echt ingebed te leven in het grotere geheel en hoe dat onze manier van organiseren verandert. ’s Middags richten we ons op leiderschap geïnspireerd door levende systemen: condities creëren waarin leven mogelijk wordt, in plaats van controleren en beheersen. We ontdekken passende nieuwe taal en verhalen die uitnodigen en verbinden. 

We sluiten af met een moment van reflectie, intentie en thuiskomen in het grotere geheel.

Investering

Wij prijzen onze programma’s naar draagkracht en inclusief koffie, thee, een heerlijke lunch en na afloop van de cursusdagen een drankje en hapje aan de bar:

  • Groene werknemer – jouw organisatie betaalt, of je hebt zelf meer dan genoeg geld verdiend om mee te doen en wil dat geld dolgraag aanwenden om anderen ook de gelegenheid te geven om mee te doen: € 3000,- (excl BTW)
  • Groene geluksvogel – jij betaalt zelf en kan dat bedrag prima missen: € 2250,- (excl BTW)
  • Groene wereldverbeteraar try out prijs – eenmalige mogelijkheid om tegen try-out prijs mee te doen. Je wijdt jouw werkende leven aan duurzame en sociale oplossingen en betaalt deels met jouw ervaring in van de nieuwe economie: € 1250,-  (excl BTW)

Voor diegenen die deze bedragen niet (volledig) kunnen betalen hebben wij een scholarschip beschikbaar.

Leren van 3,8 miljard jaar aan natuurlijke intelligentie

Data

Dinsdag 14 (start 17.00 + overnachting), 15 en 27 okt en 4 en 5 nov (overnachting, einde 16:00 u) 2025

Tijd

09.30 - 17.00 uur, inloop vanaf 9.00u

Type programma

Meerdaags programma

Locatie

De Groene Afslag

Nog even voordat je afslaat:

  • De cursus gaat gegarandeerd door bij minimaal 12 en maximaal 20 deelnemers
  • Je hoort uiterlijk 1 week van tevoren of de cursus doorgaat
  • Zorg dat je je tenminste 2 weken voor de start van het programma inschrijft. Bij latere inschrijving kunnen we een hotelkamer helaas niet garanderen
  • Restitutie in overleg

Je bent geen deelnemer, maar deelgever. We leren met én van elkaar.

Investeer in jezelf, niet in de drempel.

Mocht je deze bedragen niet (volledig) kunnen betalen dan ben je natuurlijk toch welkom want de nieuwe economie is er voor iedereen! Meld je alsjeblieft aan voor ons scholarship, stuur ons gerust een mailtje.

Meedoen?

Voel je dat dit voor jou is? Mooi. Het enige wat je hoeft te doen is aan te melden. Waar wacht je op?